Skæð fuglainflúensa enn að greinast
Enn greinist skæð fuglainflúensa H5N5 í villtum fuglum og Tilraunastöð HÍ í meinafræði að Keldum hefur nú einnig staðfest greiningu á veirunni í minki sem fannst dauður í Vatnsmýrinni í Reykjavík 17. janúar. Engin ný tilfelli hafa greinst í köttum eða öðrum spendýrum.
Matvælastofnun berast á hverjum degi fjölmargar tilkynningar um dauða villta fugla. Sýni eru tekin til rannsókna ef um er að ræða fugla af svæðum eða af tegundum sem veiran hefur ekki greinst í áður.
Eftir að rannsóknir á sýnum úr nokkrum fjölda grágæsa staðfestu skæða fuglainflúensu, er gert er ráð fyrir að yfirgnæfandi líkur séu á að grágæsir sem finnast dauðar á höfuðborgarsvæðinu hafi drepist vegna fuglainflúensu og því eru ekki lengur tekin sýni úr þeim. Matvælastofnun áætlar, í samvinnu við Dýraþjónustu Reykjavíkur, að u.þ.b. 150 hræ grágæsa hafi fundist frá því um áramót í Reykjavík, og síðan í síðustu viku líka annarstaðar á höfuðborgarsvæðinu.
Þegar skæð fuglainflúensa H5N5 kom upp á kalkúnabúi í desember voru fyrirskipaðar ýmsar aðgerðir. Þar á meðal var aflífun allra fugla í viðkomandi húsi, strangar flutningstakmarkanir á tilteknu svæði umhverfis búið, auknar sóttvarnir, eftirlit, þrif og sótthreinsun. Með aðgerðunum tókst að koma í veg fyrir frekari útbreiðslu veirunnar meðal alifugla.
Matvælastofnun hvetur alifuglaeigendur til að vera ávallt vel á verði fyrir sjúkdómseinkennum og að gæta ýtrustu sóttvarna. Vegna þess fjölda af villtum fuglum sem eru sýktir af fuglainflúensu er áfram mikil hætta á að sýkingin berist inn í fuglahús. Minnt er á almenna fyrirskipun sem gefin var út af ráðherra í desember um fyrirbyggjandi aðgerðir. Þar segir að öllum þeim sem halda alifugla og aðra fugla sé skylt að fylgja eftirfarandi reglum:
- Fuglahús og umhverfi þeirra:
- Fuglarnir skulu hafðir inni í yfirbyggðum gerðum eða húsum.
- Tryggja skal góðan aðskilnað milli alifugla og villtra fugla.
- Hús og gerði skulu fuglaheld.
- Tryggja skal að ekkert í umhverfi fuglahúsanna laði að villta fugla.
- Setja skal hatta á allar lóðréttar loftræstitúður á fuglahúsum, nema þar sem um er að ræða útblástur vélrænnar loftræstingar.
- Setja skal fuglanet fyrir allar loftræstitúður, op og glugga á fuglahúsum.
- Umgengni og umhirða:
- Öllum óviðkomandi skal bannaður aðgangur að fuglahúsum.
- Allir sem sinna fuglunum skulu nota hlífðarfatnað (galla og stígvél), sem eingöngu er notaður þar, og skulu þeir einnig þvo og sótthreinsa hendur fyrir og eftir umhirðu fuglanna.
- Fóður og drykkjarvatn:
- Fóður og drykkjarvatn fuglanna má ekki vera aðgengilegt villtum fuglum.
- Drykkjarvatnsból skulu vel frágengin þannig að ekki berist í þau yfirborðsvatn og fugladrit.
- Flutningar:
- Sýningarhald og aðrar samkomur með fugla er bannað.
- Ekki skal flytja fugla milli staða nema vitað sé að heilsufar fugla á báðum stöðum sé gott.
- Skrá skal alla flutninga á fuglum, hvenær flutningarnir fóru fram og hvert og hvaðan þeir voru fluttir. Skráin skal vera aðgengileg Matvælastofnun ef hún óskar eftir henni.
- Úrgangur:
- Farga skal öllum úrgangi úr fuglahúsum þannig að ekki stafi smithætta af honum fyrir alifugla og aðra fugla í haldi.
Vegna þess að margt bendir til að fuglainflúensan sé enn töluvert útbreidd í villtum fuglum, mælir Matvælastofnun enn með að kattaeigendur reyni að koma í veg fyrir að kettir þeirra komist í snertingu við villta fugla.
Engin fuglainflúensutilfelli hafa greinst í hundum en ekki er hægt að útiloka að hundar geti líka smitast af veirunni. Því er líka mælt með að hundaeigendur gæti þess að hundar þeirra séu ekki í snertingu við villta fugla. Jafnframt er rétt að benda á að ekki er hægt að útiloka að smit leynist í skít úr sýktum fuglum, sem eru nú mikið til grágæsir. Hundaeigendur ættu því að reyna eins og kostur er að koma í veg fyrir að hundar þeirra éti gæsaskít.
Matvælastofnun ítrekar tilmæli til almennings um að tilkynna stofnuninni um villta fugla og villt spendýr sem finnast dauð, þegar ástæða dauða er ekki augljós. Það er best að gera með því að skrá ábendingu á heimasíðu Matvælastofnunar. Mikilvægt er að láta mynd fylgja tilkynningunni og gera vel grein fyrir staðsetningu, helst með því að skrá hnit. Nánari upplýsingar eru á líka á síðu Matvælastofnunar um hvað fólk skuli gera ef það finnur veika eða dauða villta fugla eða villt spendýr.
Almenna reglan um hræ af villtum fuglum sem ekki er líklegt að séu sýktir af fuglainflúensu, er að láta þau liggja. Ef aftur á móti þau eru þannig staðsett að þau þurfi að fjarlægja má setja þau í tvöfaldan plastpoka og henda í almennt rusl. Þetta gildir þó ekki ef um er að ræða fugl af tegund sem óvenjulegt er að finna á viðkomandi stað, t.d. súlu í húsagarði. Þá skal ekki fjarlægja hræið heldur tilkynna um það til Matvælastofnunar og bíða eftir ákvörðun stofnunarinnar um sýnatöku.
Þegar villt dýr finnast veik eða í neyð skal tilkynna þau strax til viðkomandi sveitarfélags og gæta þess að koma ekki mjög nálægt þeim eða handleika þau nema með góðum persónulegum sóttvörnum, ef líkur eru á að þau séu haldin smitsjúkdómi. Á höfuðborgarsvæðinu sér Dýraþjónusta Reykjavíkur um að koma veikum eða slösuðum villtum fuglum til bjargar og fjarlægja hræ af stórum fuglum og fuglum þeirra tegunda sem vitað er að fuglainflúensa er í (netfang dyr@reykjavik.is, sími 8227820).
Á vef Matvælastofnunar er mikið af gagnlegum upplýsingum um fuglainflúensu í dýrum. Þar er líka mælaborð sem sýnir fjölda og staðsetningu villtra fugla sem sýni hafa verið tekin úr og niðurstöður rannsókna á þeim.